Czy kleszcze są niebezpieczne dla psa?
Kleszcze mogą przenosić różne choroby zakaźne, takie jak borelioza, kleszczowe zapalenie mózgu, babeszjoza, ehrlichioza, tularemia i inne. Lista jest dość długa, a same choroby niebezpieczne dla ludzi oraz zwierząt. Kleszcze są bardzo trudne do zauważenia, a ich ukłucie jest często bezbolesne, co utrudnia wykrycie chorób przenoszonych przez te pasożyty, dlatego tak ważne jest regularne sprawdzanie siebie i zwierząt pod kątem ich obecności, a także stosowanie środków zapobiegawczych.
Dlaczego ugryzienia kleszczy są tak niebezpieczne?
Są one nosicielami różnych chorób, w tym babeszjozy. Objawy odkleszczowej choroby pojawiają się dość późno i nie zawsze pojawiają się od razu po ugryzieniu. Mogą wystąpić dopiero po kilku dniach, tygodniach lub nawet miesiącach od momentu ugryzienia. W tym czasie choroba może się rozwinąć i wpłynąć na zdrowie psa. Objawy chorób przenoszonych przez kleszcze są czasami trudne do zidentyfikowania, ponieważ są podobne do objawów innych chorób. Na przykład objawy boreliozy są podobne do objawów choroby z Lyme, co może utrudnić diagnozę. W niektórych przypadkach mogą prowadzić nawet do śmierci psa, szczególnie jeśli nie zostaną zdiagnozowane i leczone na czas.
Babeszjoza u psów – objawy
Objawy babeszjozy u psów mogą obejmować gorączkę, brak apetytu, osłabienie, wymioty, biegunkę, ciemnoczerwony kolor moczu, żółtaczkę, a nawet zaburzenia neurologiczne. Objawy te są wynikiem niszczenia czerwonych krwinek przez pasożyta, co prowadzi do niedokrwistości oraz uszkodzenia wątroby i nerek. Może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowych, niewydolność nerek i wątroby oraz nawet śmierć. Wczesne wykrycie i leczenie choroby jest kluczowe dla poprawy szans na wyleczenie i uniknięcie powikłań.
Leczenie babeszjozy
Leczenie babeszjozy u psów polega na stosowaniu antybiotyków, które eliminują pasożyta z organizmu psa. W niektórych przypadkach konieczne jest również stosowanie terapii wspomagającej, takiej jak transfuzje krwi i leki przeciwbólowe.
Rodzaje kleszczy
W Polsce żyje około 20 gatunków kleszczy. Najczęściej możemy spotkać kleszcze pospolite oraz łąkowe. Ogólnie gatunki kleszczy możemy podzielić na:
- twarde (Ixodina), inaczej właściwe, posiadające twardy pancerz
- miękkie, które nie mają pancerza, np. obrzeżek gołębi.
Kleszcz pospolity (Ixodes ricinus)
Najczęściej występujący, na terenie całego kraju. Przenosi takie choroby jak: borelioza, anaplazmoza, gorączka Q, czy wirus kleszczowego zapalenia mózgu. Do jego żywicieli zaliczamy małe ssaki, ptaki, jeże, sarny, lisy, koty, psy i ludzie. Najczęściej są brązowe, a na żywiciela trafiają po mechanicznym zdjęciu z wysokiej trawy czy z krzewów. Opita samica może osiągnąć nawet wielkość 1 cm, samce są dużo mniejsze. Nimfy mają wielkość rzędu 1,5 mm, natomiast larwy około 1 mm. Samice żerują na żywicielu od 3 do 14 dni.
Kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus)
Jak sama nazwa wskazuje, najczęściej spotkać możemy go na terenie łąk, a także na wrzosowiskach i nad brzegiem rzek. Najczęściej żeruje on na zwierzętach, psach, kotach, koniach oraz dzikich sarnach czy jeleniach. Jest on trochę mniejszy niż kleszcz pospolity oraz ma ciemniejszy odwłok w postaci plamek. Przenosi on bakterie Babesia, odpowiedzialne za chorobę babeszjozę.
Obrzeżek gołębi (Argas reflexus)
Występuje w całej Europie. Jak sama nazwa wskazuje, najczęściej żeruje na gołębiach, ale zdarza mu się żywić innym ptactwem, w tym hodowlanym. Bardzo rzadko wybiera człowieka na żywiciela, jednak może go pogryźć w sytuacji, gdy brak mu żywiciela właściwego. Często mylone są z ptaszyńcami kurzymi. Obydwa są ciężkie do wytępienia. Żerują w nocy, po czym odpadają od żywiciela i chowają się w różnych szczelinach, czekają znowu na żywiciela. W odróżnieniu od kleszcza łąkowego i pospolitego kłują boleśnie, powodując obrzęk i świąd. Podrażnienie po ugryzieniu może się odnawiać nawet kilka lat. Obrzeżki mogą przenosić boreliozę oraz gorączkę Q czy też kleszczowe zapalenie mózgu.
Kleszcz psi (Rhipicephalus sanguineus)
Bardzo lubi ciepło, dlatego dobrze się czuje w ogrzewanych pomieszczeniach. Kiedyś spotykany był tylko w Afryce, obecnie rozprzestrzenił się również na całą Europę. Jego podstawowym żywicielem jest oczywiście pies, raczej nie atakuje ludzi. Nie jest gatunkiem często spotykanym w Polsce. Przenosi babeszjozę.
Cykl rozwojowy kleszcza
Cykl rozwojowy trwa 2 lata, podczas których przechodzi przez 3 stadia rozwojowe. Krew kręgowców jest mu niezbędna do przejścia w kolejną formę. W każdej fazie żywi się zazwyczaj raz, po czym odpada od ofiary i przeobraża się lub składa jaja.
Fazy rozwojowe:
- jaja – kleszcze składają je najczęściej w ziemi, zwykle w miejscach, gdzie znajduje się wilgoć i cień. Samica może złożyć do 20 tysięcy jaj (najczęściej to 3 tys.), po czym umiera z wycieńczenia.
- Larwy – Po około dwóch tygodniach, z jaj wylęgają się larwy i zaczynają poszukiwać swojego pierwszego żywiciela, zwykle jest to mały gryzoń lub ptak.
- Nimfy – Po przyczepieniu się do swojego pierwszego żywiciela, larwa zaczyna się przekształcać w nimfę. Nimfa jest podobna do dorosłego osobnika, ale jest mniejsza.
- Dorosły osobnik – Po przekształceniu z nimfy, dorosły kleszcz poszukuje swojego drugiego żywiciela, którym jest zwykle ssak, np. człowiek lub zwierzę hodowlane. Dorosłe kleszcze są największe i zwykle mają ciemnobrązowe ciało.
Najbardziej niebezpieczne są stadia młodociane, wykazują się większą agresją, a przez to, że są prawie przezroczyste, trudno je zauważyć. Pajęczaki te są niezwykle odporne, wytrzymują suszę, mróz, a bez jedzenia są w stanie przeżyć w odrętwieniu nawet 800 dni.
Budowa kleszcza
Kleszcz, wysysając krew, może zwiększyć swą masę nawet 100 razy, a rozmiar nawet 10 – krotnie. Samce wypijają mniej krwi, ponieważ nie są aż tak rozciągliwe. Ich odnóża działają jak haczyki, którymi przyczepia się do przyszłej ofiary. Kleszcze mają rozbudowany narząd węchu, nazywa się on narządem Hallera, który wychwytuje zmiany wilgotności, ciepła, składniki potu, stężenie dwutlenku węgla oraz drgania. Ich ryjkowaty narząd gębowy przystosowany jest do ssania płynów. Posiada także maleńkie ząbki, dzięki którym dobrze trzyma się skóry żywiciela. W ślinie kleszcza znajdują się substancje znieczulające skórę, przez co zazwyczaj nie czujemy samego ugryzienia. Ślina hamuje również krzepnięcie krwi i działanie układu odpornościowego. Chorobotwórcze mikroorganizmy dostają się do organizmu żywiciela ze śliną lub z wymiocinami. Z tego też powodu absolutnie nie należy kleszcza niczym smarować, by nie spowodować wymiotów.
Jakie szczotki do czesania dla Malamutów
Wbrew pozorom pielęgnacja sierści Malamuta nie jest wcale ciężką i mozolną czynnością. Jeśli przyzwyczaimy naszego psa do szczotkowania od samego...
Pielęgnacja sierści u Alaskan Malamute
Pielęgnacja sierści u tak “puchatego” psa, jakim jest Malamut, może się wydawać trudna i czasochłonna. Malamuty posiadają gęsty podszerstek oraz...
Hot Spot u psa – czym jest i jak sobie z nim poradzić?
Jak sama nazwa wskazuje, jest to gorąca powierzchowna infekcja skóry (hot spot - gorące miejsce). Istotne jest, by jak najwcześniej wdrożyć...
Fakty i mity na temat kleszczy
- Niektóry uważają, że kleszcze żyją tylko w lasach i na wsi. Nie jest to prawdą. W ostatnich latach widać, że kleszczy jest z roku na rok coraz więcej i spotkać je możemy również w parkach, a nawet w piwnicach.
- Kiedyś ludzie uważali, że kleszcza można złapać, chodząc wśród paproci. Naturalnym środowiskiem życia kleszcza jest miejsce wilgotne, w którym występują rośliny i żywiciele (np. myszy). Atakują najczęściej na ścieżkach i trasach często uczęszczanych przez zwierzęta i ludzi. Istnieją badania na temat tego, że dużo niebezpieczniej jest poruszać się właśnie ścieżkami wydeptanymi przez zwierzęta – kleszcz wie, że tam jest największa szansa spotkania żywiciela.
- Kleszcze spadają na nas z drzew – kleszcze można spotkać maksymalnie na 1,5 m wysokości. Nie potrafią skakać tak jak np. pchły. O dziwo, im są wyżej, tym trudniej znaleźć im żywiciela. Najczęściej czatują na niskich krzewach i na źdźbłach trawy, skąd przedostają się na ludzi i zwierzęta, które ocierają się o roślinność.
- Ciemne ubrania nie przyciągają kleszczy- Kleszczom jest obojętne, w jakim kolorze nosimy ubrania, ponieważ są ślepe. By znaleźć żywiciela, używają węchu, dzięki organowi Hallera.
- Kleszcza trzeba posmarować tłuszczem, żeby wyszedł – niestety ale to najlepsza droga do zachorowania na niebezpieczną chorobę. Jakikolwiek tłuszcz, beznyna itp. spowoduje tylko wymioty u kleszcza, a to prosta droga do przedostania się drobnoustrojów do organizmu.
- Każdy kleszcz jest nosicielem chorób – szacuje się, że około 15-30% kleszczy jest nosicielami drobnoustrojów chorobotwórczych. Wszystko zależy od gatunku kleszcza i rodzaju drobnoustroju.
- Na świecie istnieje szczepionka tylko przeciwko odkleszczowemu zapaleniu opon mózgowych. Przeciwko boreliozie, czy w przypadku psów – babeszjozie, nie możemy się zaszczepić.
- Przyjmuje się również, że do zakażenia dochodzi zazwyczaj po 24h minimum. Samo wkłucie nie oznacza od razu infekcji.
Jak uchronić psa przed kleszczami?
Jest kilka sposobów, które pomogą nam w walce z kleszczami:
- Dokładne sprawdzanie ciała psa – po każdym spacerze lub przebywaniu na zewnątrz należy dokładnie obejrzeć ciało psa, szczególnie w okolicach uszu, szyi, pachwin, podbrzusza, pomiędzy palcami u nóg i na ogonie. Jeśli znajdziesz kleszcza, należy go jak najszybciej usunąć. Po spacerze warto przeczesać psa gęstą szczotką, nie raz dzięki temu znalazłam kleszcza w sierści. Niektórzy używają rolek do zbierania sierści, jednak sprawdzą się one u psów z bardzo krótką sierścią.
- Należy unikać spacerów w wysokich trawach, lasach i łąkach, a jeśli nie jest to możliwe, po spacerze sprawdźmy dokładnie psa, czy nie wrócił z niechcianym towarzystwem.
- Regularnie kosząc trawę w ogrodzie i usuwając liście, gałęzie i inne materiały roślinne, można ograniczyć liczbę kleszczy w okolicy.
- Środki przeciwkleszczowe, wśród których wyróżniamy preparaty spot – on, spraye, szybko działające tabletki i obroże.
Preparaty spot – on
Preparaty spot on to rodzaj środków przeciwkleszczowych stosowanych u psów. Są to płyny, które nakłada się na skórę psa w kilku miejscach na grzbiecie, najczęściej w okolicy karku, aby składniki aktywne mogły się wchłonąć przez skórę i zapewnić ochronę przed kleszczami i innymi pasożytami.
W zależności od producenta i produktu, preparaty spot on mogą chronić psa przez okres od 2 do 4 tygodni przed kleszczami, pchłami, wszołami i innymi pasożytami.
Niektóre popularne preparaty spot on dla psów to:
- Advantix
- Frontline
- Bravecto
- Seresto
- Nexgard
- Vectra 3D
- Stronghold
Tabletki przeciw kleszczom
Są to doustne leki, które psa chronią przed kleszczami, pchłami i innymi pasożytami. Tabletki przeciw kleszczom są łatwe w stosowaniu i zazwyczaj mają dłuższy okres ochrony niż preparaty spot on.
Niektóre popularne tabletki przeciwkleszczowe dla psów to:
- Bravecto
- Nexgard
- Simparica
- Credelio
- Vectra 3D
Tabletki przeciwkleszczowe są przepisywane przez weterynarza, który dobierze odpowiednią dawkę w zależności od wagi psa i innych czynników.
Spraye na kleszcze dla psów
Spray przeciw kleszczom to kolejny rodzaj środków przeciwkleszczowych, które mogą być stosowane u psów. Są to płyny, które rozpyla się na sierści psa, aby zapewnić mu ochronę przed kleszczami i innymi pasożytami.
Niektóre popularne spraye przeciw kleszczom dla psów to:
- Beaphar Tick Away Spray
- Frontline Spray
- Advantix Spray
- Duowin Spray
- Bolfo Spray
Spray przeciw kleszczom może być łatwy w stosowaniu, ale nie zawsze jest skuteczny przez długi czas. Niektóre spraye mogą być stosowane tylko raz na tydzień, co może być niewystarczające w przypadku psów, które są narażone na częste eksponowanie się na obszarach z wysokim ryzykiem wystąpienia kleszczy.
Obroże przeciwkleszczowe
Są to specjalne obroże, które zawierają składniki aktywne, które chronią psa przed kleszczami i innymi pasożytami.
Niektóre popularne obroże przeciw kleszczom dla psów to:
- Seresto
- Scalibor
- Foresto
- Beaphar
- Bolfo
Obroże przeciw kleszczom są wygodne w użyciu i zazwyczaj mają długi okres ochrony, który wynosi od kilku miesięcy do pół roku. Obroże przeciw kleszczom są też skuteczne w przypadku psów, które nie lubią płynów lub sprayów przeciw kleszczom. Nie sprawdzą się jednak u psów z grubym podszerstkiem, ponieważ, aby obroża zadziałała, musi mieć kontakt ze skórą psa.
Podsumowanie
Nie ma idealnego środka do walki z kleszczami, należy więc działać wielotorowo. Dobrą praktyką jest sprawdzanie psa po każdym spacerze oraz zastosowanie odpowiedniego środka przeciwkleszczowego, pamiętając, że nie każdy środek jest odpowiedni dla naszego psa. Coraz częściej mówi się o łączonym działaniu 2 różnych substancji czynnych, np. zastosowanie kropli na kark oraz tabletki. Takie rozwiązanie możemy zastosować, jeśli wiemy, że nasz pies jest zdrowy, a czas podania między jednym, a drugim środkiem wynosi minimum tydzień.
